Meest gestelde vragen over Covid-19 Corona en de werksituatie
Bijgewerkt op 24 april 2020
Beste leden van Nautilus International aan boord of thuis
We leven in een onzekere tijd waarin werknemers en werkgevers geconfronteerd worden met de gevolgen van het coronavirus. Bewegingsvrijheid inperken, aan boord of thuis, is een rigoureuze maatregel. De Nautische sector behoort tot de vitale sector. Ondanks de uitbraak van Covid-19 gaat het werk in de Zeevaart, Binnenvaart, Sleepvaart, Offshore, Waterbouw en op bruggen en sluizen onverminderd door.
Dagelijks staan wij onze leden bij. Hieronder staan de meest gestelde vragen en antwoorden. Staat je vraag er niet bij, neem dan contact op met Nautilus International/FNV Waterbouw: infowaterbouw@nautilusint.org of +31(0)104771188.
Covid-19 Coronavirus Vragen en Antwoorden Overzicht
1. Mijn werkgever geeft aan dat ik niet van boord en naar huis kan. Moet ik dit accepteren?
Omdat momenteel veel grenzen dicht zijn en er vrijwel geen vluchten beschikbaar zijn is aflossing soms simpelweg onmogelijk. Dit geldt vooral als je in het (verre) buitenland bent. Dan kun je voorlopig niet anders dan dit accepteren. Wel moet je zo snel dit weer redelijkerwijs kan, alsnog worden afgelost en gerepatrieerd. Het is begrijpelijk dat bepaalde reders als noodmaatregel alle aflossingen hebben opgeschort. Ook om besmettingen te voorkomen. Deze noodmaatregel moet echter redelijk en proportioneel zijn. Dit kan in de tijd ook veranderen als de situatie verandert. Neem contact met ons op voor advies als je twijfelt of een en ander in uw geval klopt.
2. Als er tijdelijk geen werk beschikbaar is of er kan geen bemanningswissel plaatsvinden vanwege de situatie rondom het coronavirus, mag de werkgever mij dan langer verlof laten opnemen? En zo ja, moet de werkgever mij dan ook de structurele overwerkvergoeding betalen?
De hoofdregel is dat verlofdagen van een werknemer niet zonder toestemming van de werknemer mogen worden ingezet voor het opvangen van een situatie die in redelijkheid voor rekening van de werkgever komt. Als er tijdelijk minder werk beschikbaar is of er kan geen bemanningswissel plaatsvinden, dan komt dit in beginsel voor rekening van de werkgever. Om dit op te vangen kunnen alleen extra verlofdagen worden ingezet als jij als werknemer daarmee daadwerkelijk vrijwillig akkoord gaat.
Het kan zijn dat er in de cao of individuele arbeidsovereenkomst specifieke bepalingen hierover zijn opgenomen. Van belang is verder dat er geen sprake mag zijn van een negatief verlofsaldo tenzij daar in de cao of arbeidsovereenkomst iets over is afgesproken.
Als je als werknemer niet akkoord gaat met de inzet van verlofdagen, dan zal de werkgever minimaal het salaris moeten betalen dat je zou hebben gedurende je verlof, tenzij in de cao of de arbeidsovereenkomst anders is bepaald.
3. Mag de werkgever mij vanwege de situatie met het coronavirus langer aan boord laten blijven?
Onder normale omstandigheden mogen de vaar-/verlofschema’s niet zomaar zonder jouw toestemming worden aangepast. Als het gaat om een andere vaar-/verlofschema door de bijzondere omstandigheden (bijvoorbeeld omdat grenzen dicht zijn, geen vluchten beschikbaar zijn of om de kans op besmetting te verkleinen) dan kan dit wel van jou als werknemer worden verlangd. Ons advies is dus om te proberen, om flexibel te zijn. De incidentele afwijking moet wel redelijk en proportioneel zijn. Overleg met je werkgever.
Als het gaat om een structurele aanpassing van de vaar-/verlofschema voor een langere periode, bekijk dan goed wat dit voor jou en je collega’s betekent. Als het een afwijking van de cao is, trek dan bij ons aan de bel! Geldt bij jullie geen cao en hebben jullie een Ondernemingsraad, raadpleeg dan de Ondernemingsraad. De Ondernemingsraad zal namelijk moeten instemmen met de (tijdelijke) invoering van een afwijkend vaar-/verlofschema.
Graag verwijzen wij ook naar het noodplan van het Ministerie Ilent.
4. Kan ik weigeren naar een schip te gaan in een Covid-19 gebied?
Allereerst; volgens het MLC-Maritieme verdrag 2006 behoren scheepseigenaren de gezondheid en de veiligheid van zeevarenden te beschermen.
Weigering naar een schip te gaan kan onder normale omstandigheden worden beschouwd als werkweigering. Wees daar ook nu voorzichtig mee. Echter in deze ‘force majeure’ situatie is niet voorzien in de cao of in het arbeidsrecht in het algemeen. Daar er komt dat het vliegverkeer met 90% is gereduceerd. Het is dus vrijwel onmogelijk naar de meeste landen af te reizen. Voorts wanneer niet de overheid een negatief reisadvies geeft voor bepaalde landen, kan een werkgever niet van je verlangen om naar zo`n land af te reizen. Overleg altijd met je werkgever, de redelijkheid en goed werkgeverschap en goed werknemerschap zouden hier de weg moeten wijzen.
Bij vragen of twijfel neem dan contact op met FNV Waterbouw. Wij helpen je graag bij het maken van jouw afweging.
5. Mag de werkgever mij andere werkzaamheden opdragen?
Voorop staat dat de werkgever een algemeen instructierecht heeft. De werkgever kan, incidenteel, altijd van je vragen om ietwat andere werkzaamheden te verrichten dan gebruikelijk. Bovendien is sprake van een zeer bijzondere situatie. Onder deze omstandigheden kan een werkgever, structureel of voor een langere periode, aangepast werk voorstellen. Het kan zo zijn dat jij in redelijkheid dit voorstel moet aanvaarden, als dit om zwaarwichtige redenen nodig is of als sprake is van een wijziging van omstandigheden. Van belang is dus dat de aanpassing nodig is gelet op de crisissituatie rondom corona en dat geen lichtere maatregelen mogelijk zijn. Vraag ons zo nodig om advies.
6. Mag de werkgever mij tijdens deze coronaperiode wel aan boord plaatsen?
Moet ik aan boord gaan? En hoe zit het met mijn veiligheid? Zeker wanneer er sprake is van werk in kleine ruimtes.
Er is geen verbod van overheidswege dat werkzaamheden aan boord niet zijn toegestaan. Sterker nog, de scheepvaart en toelevering van producten en goederen is onderdeel van het zogeheten ‘vitale proces’ van voedselvoorziening. Het is in deze tijden juist van belang dat de scheepvaart niet wordt stilgelegd.
Sommige werkgevers in de Binnenvaart en de Sleepvaart kiezen er voor werknemers die in een risicogroep vallen (en dus mogelijk vatbaar zijn voor het coronavirus) uit voorzorg thuis te laten. In de Sleepvaart in bijvoorbeeld de haven van Rotterdam en Amsterdam wordt, er met de nodige veiligheid- en voorzorgmaatregelen ‘gewoon’ afgelost,. Dit geldt ook voor de Binnenvaart.
Wel moet de werkgever er aan boord alles aan doen om de kans op coronabesmetting zoveel mogelijk te beperken. Dus zoveel, indien mogelijk, afstand bewaren tussen collega’s. De werkgever moet zoveel mogelijk aparte slaapplekken/hutten beschikbaar stellen. In de messroom zal niet met zijn allen mogen worden gegeten of met de juiste afstand. De juiste hygiënemaatregelen moeten worden opgedragen aan de werknemers (o.a. handen wassen). De werkgever moet ook zorgen dat er voldoende handgels, handschoenen, papieren zakdoekjes en mondkapjes aan boord beschikbaar zijn. Als een zeevarende ziekteverschijnselen heeft, dan zal de zeevarende moeten worden geïsoleerd en zal er contact moeten worden opgenomen met de Radio Medische Dienst. De kapitein zal het protocol van de Radio Medische Dienst moeten volgen.
Jouw werkgever is verplicht te zorgen voor een veilige en gezonde werkplek. Hij moet hiervoor de risico’s in kaart brengen, beoordelen en passende maatregelen nemen, zoals het geven van voorlichting en zorgen voor voldoende zeep en tissues op toiletten.
Je kunt met je werkgever overleggen hoe hij de risico’s op besmetting verder kan verkleinen. Bijvoorbeeld door extra aandacht te besteden aan de schoonmaak van de omgeving aan boord, waarmee besmetting makkelijker wordt overgedragen. Denk aan deurkrukken, toetsenborden of telefoons. Ook moet de werkgever zorgen voor duidelijke communicatie over hygiënemaatregelen en instructies over handen wassen.
Zo zijn er veel verschillende maatregelen denkbaar. Heb je goede ideeën? Stel die dan voor aan je werkgever of de kapitein. Wij horen het ook graag als je nog andere oplossingen hebt. Spreek elkaar onderling ook aan op het naleven van de maatregelen.
7. Mag ik aan boord gaan werken als ik verkouden ben of eventuele andere coronasymptomen heb?
De huidige richtlijnen van het RIVM geven duidelijk aan dat bij verkoudheid of eventuele andere coronasymptomen je thuis moet blijven. Dit in verband met de veiligheid van collega’s op de werkvloer. Zie de informatie van het RIVM.link RIVM. Bespreek dit dan met je werkgever.rivm.nl/
Ook verwijzen wij graag naar de informatie van de Kustwacht.
8. Het zou fijn zijn om alvorens aan boord te gaan een coronatest te doen, dit om ervoor te zorgen dat we een “schoon” schip/werkomgeving niet besmetten. Zijn hier plannen voor?
Nee, er zijn hier geen algemene plannen voor. Zie de informatie op de site van het RIVM. Maar is er sprake van een droge hoest en koorts, ga niet zomaar aan boord, neem dan eerst contact op met je werkgever.
9. Welke mensen worden wel getest?
Patiënten uit kwetsbare groepen kunnen getest worden als dat van belang is voor hun behandeling of verzorging. Daarnaast worden patiënten met verschijnselen van een coronavirusinfectie getest die zo ziek zijn dat zij moeten worden opgenomen in het ziekenhuis. Ook worden zorgmedewerkers zoals bijvoorbeeld huisartsen, verpleeghuismedewerkers of thuiszorgmedewerkers getest als zij klachten hebben die wijzen op een coronavirusinfectie en onmisbaar zijn in de zorg.
10. Moet de werkgever mijn loon bij ziekte doorbetalen als ik arbeidsongeschikt ben?
Ja, het coronavirus verandert niets aan deze loondoorbetalingsverplichting van de werkgever bij ziekte.
11. Ik had voor de volgende weken een vakantie aangevraagd, maar dit verzoek wil ik intrekken nu mijn reis is geannuleerd: kan dat?
Als een vakantieaanvraag eenmaal was goedgekeurd, kan de werknemer dat niet zomaar eenzijdig intrekken. Dit moet in overleg met de werkgever. Als de werkgever een zwaarwegend bedrijfsbelang heeft, mag hij de intrekking weigeren (bijvoorbeeld als de werkgever al voor tijdelijke vervanging heeft gezorgd). Onder zwaarwegend belang valt mogelijk ook de corona-situatie, bijvoorbeeld wanneer daardoor tijdelijk minder werk voorhanden is. Ook hier zijn goed werkgeverschap en goed werknemerschap belangrijk. Dus ook uw belang moet hierbij worden meegewogen.
Bovenstaande is een algemeen advies. Raadpleeg ook je cao of vraag ons om advies.
Het zijn zowel voor jou als werknemer als voor de werkgever moeilijke tijden. Probeer zoveel mogelijk in overleg met elkaar tot een oplossing te komen!
Blijf je zitten met vragen en kom je er met jouw werkgever niet uit, neem dan contact op met FNV Waterbouw via infowaterbouw@nautilusint.org of +31(0)104771188.
Raadpleeg ook de FNV website voor nog meer vragen en antwoorden over corona en werk.